Carbon Border Adjustment Mechanism of ‘CBAM’ op komst
In december 2022 is een politiek akkoord bereikt over de invoering van een EU-mechanisme voor een koolstofheffing bij import in de EU ("CBAM"). De definitieve tekst van de CBAM-verordening zal naar verwachting in de komende maanden worden afgerond, tegelijk met de hervormde EU-regeling voor de handel in emissierechten (“Emission Trading System” of "ETS"). De CBAM zal een koolstofheffing invoeren op de invoer in emissie-intensieve sectoren (cement, ijzer en staal, aluminium, meststoffen en elektriciteit). In de toekomst kan het toepassingsgebied van de CBAM worden uitgebreid tot andere industriesectoren, zoals organische chemicaliën en polymeren. Het doel is om tegen 2030 alle ETS-industriesectoren te omvatten.
Het is de bedoeling dat de CBAM vanaf 1 oktober 2023 van toepassing wordt, met een overgangsperiode waarin importeurs alleen een rapportageverplichting hebben die beperkt is tot de directe emissies die besloten liggen in de EU-invoer. Indirecte emissies zullen pas na afloop van de overgangsperiode onder de regeling vallen.
Na afloop van de overgangsperiode (naar verwachting in 2026) wordt de invoer uit de EU onderworpen aan een koolstofheffing: importeurs moeten zogenaamde "CBAM-certificaten" kopen en inleveren. Het koolstoftarief zal gelijk zijn aan de koolstofprijs die de EU-producenten krachtens de ETS-regels betalen. De duur van de overgangsperiode en het precieze tijdstip waarop de CBAM volledig van toepassing wordt, moeten samenvallen met de geleidelijke afschaffing van het systeem van gratis emissierechten in het kader van het ETS, en kunnen dus worden gewijzigd.
Ondernemingen die actief zijn binnen de EU, met name in de industriesectoren die onder de CBAM vallen, zullen de onmiddellijke en directe gevolgen voor hun bedrijf moeten beoordelen en moeten nagaan of zij vanaf 1 oktober 2023 aan de CBAM-rapportageverplichting moeten voldoen. De directe en indirecte kosten van het EU-koolstoftarief voor invoer en waardeketens - dat naar verwachting vanaf 2026 van toepassing zal zijn - zullen ook moeten worden beoordeeld, aangezien bedrijven hun handelsstrategieën wellicht zullen willen heroverwegen.
De nationale autoriteiten zullen de registratie van aangevers in het CBAM-systeem toestaan en de aangiften controleren en verifiëren. Zij zullen ook verantwoordelijk zijn voor de verkoop van CBAM-certificaten aan importeurs. Om onder de CBAM vallende goederen in de EU te kunnen invoeren, moeten zij uiterlijk op 31 mei van elk jaar aangifte doen van de hoeveelheid goederen en de in die goederen vervatte emissies die in het voorgaande jaar in de EU zijn ingevoerd. Tegelijkertijd moeten zij de CBAM-certificaten die zij vooraf van de autoriteiten hebben gekocht, inleveren.
Door ervoor te zorgen dat importeurs dezelfde koolstofprijs betalen als binnenlandse producenten in het kader van de EU-ETS, zal CBAM zorgen voor een gelijke behandeling van in de EU vervaardigde producten en ingevoerde producten van elders en koolstoflekkage voorkomen.
Het spreekt voor zich dat niet alleen de importerende Europese industriën zich beter nauwgezet voorbereiden op de komst van deze regelgeving, maar ook de douanedeclaranten die geconfronteerd zullen worden met nieuwe risico's, mogelijke naheffingen etc.
